Na okł.: Reprodukcje dzieł malarskich, objaśnienia historyków sztuki, dzieła literackie, impresje autorskie, informacje o malarzach i pisarzach.

Zawiera: WSTĘP. NARODZINY. Na początku były Słowa i Obrazy ("Ranny bizon atakujący człowieka" - Zbigniew Herbert "Lascoux"); Artysta, który stworzył Boga (Stanisław Wyspiański "Bóg Ojciec" - Adam Zagajewski "W cudzym pięknie"); Stworzenie Adama (Michał Anioł Buonarroti "Stworzenie Adama" - Waldemar Łysiak "Michelangelo Buonarroti, Stworzenie Adama"). OBLICZA ADAMA. Wobec praw i obowiązków (Peter Bruegel Starszy "Upadek Ikara" - Tadeusz Różewicz "Prawa i obowiązki"); Waleczność, honor, wierność (Paolo Uccello "Bitwa pod San Romano" - Anonim "Pieśń o Rolandzie"); Mit o uczonym społeczniku (Rembrandt Harmensz van Rijn "Doktor Faustus" - Johann Wolfgang Goethe "Faust", Wiktor Hugo "Katedra Marii Panny w Paryżu"); Śmierć rewolucjonisty (Jacques-Louis David "Śmierć Marata" - Manuela Gretkowska "Podręcznik do ludzi. Tom I i ostatni: czaszka"); Dystynkcja nade wszystko (Giovanni Boldini "Hrabia Robert de Montesquiou-Fesenzac" - Charles Baudelaire "Dandys", Adam Mickiewicz "Pan Tadeusz"; Demoniczny i fin de siècle'owy (Wojciech Weiss "Demon" - Maria Poprzęcka "Wojciech Weiss "Demon"). EWA. W klejnotach, złocie i purpurze - kobieta średniowieczna (Pol, Herman i Jan Limburgowie (Limbourgowie) "Godzinki księcia de Berry", miniatura "Kwiecień" - Guillaume de Lorris i Jean de Meung "Opowieść o róży"); W majestacie królewskiego orszaku (Pol, Herman i Jan Limburgowie (Limbourgowie) "Godzinki księcia de Berry", miniatura "Maj" - Anonim "Dzieje Tristana i Izoldy"); Kobiety Rubensa (Pieter Paul Rubens "Andromeda", "Trzy Gracje" - Wisława Szymborska "Kobiety Rubensa"); Chwila niedyskrecji (Jan Vermeer van Delft "Czytająca list", "Czytająca list przy otwartym oknie" - Andrzej Kaliszewski "Dziewczyna czytająca list", Tadeusz Kubiak "Czytająca list - Vermeera"); Dlaczego rewolucja jest kobietą? (Eugène Delacroix "Wolność wiodąca lud na barykady" - Maria Janion "Bogini Wolności. (Dlaczego rewolucja jest kobietą?)"); Szał i szaleństwo. Symbol femme fatale (Władysław Podkowiński "Szał" - Jan August Kisielewski "W sieci"); W stroju z mgły (Edgar Degas "Koniec arabeski" - Tadeusz Kubiak "W stroju z mgły"); Targ panieński (Paul Gauguin "Matete" - Manuela Gretkowska "My zdies' emigranty"); Niepokojący urok Judyty (Gustaw Klimt, "Judyta I" - Czesław Miłosz "O! Gustaw Klimt (1862-1918)", "Judyta" (szczegół), Österreischische Gallerie, Wiedeń"). MIŁOŚĆ. Ponad łąką, ponad miastem spacerują narzeczeni (Marc Chagall "Ponad miastem", "Narzeczona z niebieską twarzą" - Joanna Kulmowa "Chagall"); Pocałunek secesji (Gustaw Klimt "Pocałunek" - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska "Ślepa"); Na ślubnym kobiercu (Jan van Eyck "Małżeństwo Arnolfinich" - Waldemar Łysiak "Małżeństwo Arnolfinich"); Małżonkowie z mozaiki ("Cesarzowa Teodora w otoczeniu dworu", "Cesarz Justynian w otoczeniu dworu" - Wisława Szymborska "Mozaika bizantyjska". MATKA. Madonna brzemienna (Piero della Francesca "Madonna del Parto" - Zbigniew Herbert "Piero della Francesca"); Madonna karmiąca (Jean Fouquet "Maria z Dzieciątkiem" - Anna Nasiłowska "Domino. Traktat o narodzinach"); Madonna z ruskiej ikony (Anonim "Matka Boska Włodzimierska" - Tadeusz Kubiak "Jej twarz"); Pietà - Matka opłakująca (Giovanni Bellini "Opłakiwanie (Pietà)" - Stanisław Grochowiak "Bellini "Pietà""). DZIECKO. Rezolutna trzylatka (Gerard Terborch mlodszy " Helena van der Schalke" - Zbigniew Herbert "Gerard Terborch. Dyskretny urok mieszczaństwa"); My jesteśmy dzieci z jednego podwórka (Tadeusz Makowski "Kapela dziecięca", "Maskarada" - Jerzy Harasymowicz "Sztuka Makowskiego"); Peregrynacje marnotrawnego potomka (Rembrandt Hermensz van Rijn "Powrót syna marnotrawnego" - Roman Brandstaetter "Powrót syna marnotrawnego"). DOŚWIADCZENIA EGZYSTENCJI. Rozkosze ziemskiego ogrodu (Hieronim Bosch "Ogród rozkoszy ziemskich" - Jacek Kaczmarski "Hieronim Bosch"); W niewoli świata (Pieter Bruegel Starszy "Dwie małpy" - Wisława Szymborska "Dwie małpy Bruegla"); Lekcja egzystencji (Rembrandt Harmensz van Rijn "Lekcja anatomii doktora Tulpa" - Olga Tokarczuk "Bieguni", Stanisław Grochowiak "Lekcja anatomii (Rembrandta)", Izabela Filipiak "Śmierć dwujęzycznej kobiety (Lekcja anatomii doktora Martwego)"); Ekstaza świętego Franciszka (Francisco de Zurbarán "Święty Franciszek w medytacji", Święty Franciszek" - Joanna Pollakówna "Święty Franciszek Francisco de Zurbarána"); Przeciw światu terroru i wojny (Francisco José de Goya y Lucientes "Rozstrzelanie powstańców madryckich", "Kolos", "Saturn pożerający swe dzieci" - Charles Baudelaire "Sygnały", Cyntia Freeland "Goya prekursorem?"); Śmierć biedaka (Józef Szermentowski "Pogrzeb chłopski" - Stefan Żeromski "Zapomnienie"); Ecce Homo (Pierre Puvis de Chavannes "Biedny Rybak" - Stefan Żeromski "Ludzie bezdomni"); Lecą bociany... (Józef Chełmoński "Bociany" - Kazimierz Gliński [- "Tatulu!"]); Pasja życia i pasja tworzenia (Vincent van Gogh "Kawiarnia nocą", Paul Gauguin "Nocna kawiarnia w Arles" - Vincent van Gogh "Listy do barta", Stanisław Grochowiak "Bilard"); Surrealizm i egzystencja (Salvador Dali "Płonąca żyrafa" - Stanisław Grochowiak "Płonąca żyrafa"); Samotność i anonimowość (Edward Hopper "Pokój hotelowy" - Czesław Miłosz "O! Edward Hopper (1882-1967)", "Pokój hotelowy", Thyssen Collection, Lugano"); Życie jako sztuka konsumpcji (Andy Warhol "Krzesło elektryczne", "Dyptyk Marilyn", "BMW MI", "Puszka zupy konserwowej Campbella I" - Andrzej Stasiuk "Tekturowy samolot"). ŚWIATŁO. Barwy świata, kolory świata (Gentile da Fabriano "Pokłon Trzech Króli" - Umberto Eco "Światło i barwa w średniowieczu"); W świetle piorunów (Giorgione "Burza" - Ewa Bieńkowska "Co mówią kamienie Wenecji"); Światło namalowane i opisane (Claude Lorrain "Krajobraz z zaślubinami Izaaka i Rebeki" - Andrzej Stasiuk "Dukla"); Światło świecy (Georges de la Tour "Święty Józef Cieśla" - Joanna Pollakówna "Święty Józef Cieśla"); W płomieniach światła (Jospeph Mallord William Turner "Pożar Izby Lordów i Gmin, 16 października 1834 roku", "Jezioro Lucereńskie ze szczytem Rigi o świcie", "Zamek Caernarvon" - Krzysztof Andrzej Jeżewski "Turner"); W słonecznej kąpieli (Jean-Baptiste-Camille Corot "Port w La Rochelle" - Czesław Miłosz "Corot"); Światło barwy (Vincent van Gogh "Kościół w Auvers" - Gustaw Herling-Grudziński "Dziennik pisany nocą 1984-1988"). WIDZENIE ŚWIATA. Romantyczne i malownicze (John Constable "Młyn w Stratford" - Czesław Miłosz "Constable"); Świat jako impresja (Claude Monet "Białe nenufary" - Marcel Proust "W poszukiwaniu straconego czasu"); Świat jako ekspresja (Edvard Munch "Krzyk" - Stanisław Przybyszewski "Na drogach Duszy", Jacek Kaczmarski "Krzyk"); Wstęgą świat (Edward Okuń "Symbol natchnienia" - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska "Secesja"); Gdy forma staje się treścią (Stanisław Ignacy Witkiewicz "Kuszenie świętego Antoniego II" - Stanisław Ignacy Witkiewicz "Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia"); Bajkowy świat kubistycznego szewca (Tadeusz Makowski "Szewc" - Tadeusz Różewicz "Kopytka"); Wielość rzeczywistości (Leon Chwistek "Szermierka" - Leon Chwistek "Wielość rzeczywistości w sztuce"); Forma bez treści - abstrakcja (Alberto Burri "Worek 5P" - Tadeusz Różewicz "Opowiadanie dydaktyczne", Józef Czapski "Abstrakcja za i przeciw"); Świat według Nikifora (Nikifor "Pejzaż ze stacją kolejową", "Kraków 1958-1960", "Kościół" - Tadeusz Kubiak "Mistrza Nikifora świata opisanie przez mistrza Kubiaka"). PORTRET. Człowiek na tle wszechświata (Piero della Francesca "Portret Federica da Montefeltro" - Waldemar Łysiak "Piero della Francesca "Portret Federica da Montefeltro"); Summa portretu (Leonardo da Vinci "Mona Liza" - Zbigniew Herbert "Mona Lisa"); Portret grupowy ziemian i niebian (El Greco "Pogrzeb hrabiego Orgaza" - Julián Gállego "Pogrzeb Hrabiego Orgaza" jako portret); Autoportret Caravaggia (Caravaggio "Dawid z głową Goliata" - Gustaw Herling-Grudziński "Caravaggio: światło i cień"); Sarmatów portret własny (Anonim "Portret Antoniego Stanisława Szczuki" - Henryk Sienkiewicz "Potop"). PEJZAŻ. W scenerii białej i mroźnej (Pieter Bruegel Starszy "Myśliwi na śniegu" - Waldemar Łysiak "Pieter Bruegel Starszy "Myśliwi na śniegu"", Stanisław Grochowiak "Brueghel (II)"); Pejzaż romantyczny (Joseph Mallord William Turner "Zamki St. Michael", "Bonneville", "Savoy" - Czesław Miłosz "Turner"; Pejzaże wiejskiej jesieni (Ferdynand Ruszczyc "Ziemia", Leon Wyczółkowski "Siewca", Władysław Stanisław Reymont "Chłopi"). MARTWA NATURA. Żywot martwej natury (Willem Claesz Heda "Stół śniadaniowy z plackiem ostrężynowym", "Martwa natura z szynką i krabem" - Jacek Kaczmarski "Martwa natura"); Opowieści martwej natury (Torrentius "Martwa natura z wędzidłem" - Zbigniew Herbert "Martwa natura z wędzidłem"); Jabłka Cézanne'a (Paul Cézanne "Martwa natura z jabłkami i pomarańczami", "Martwa natura z dzbankiem i owocami" - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska "Olejne jabłka"); Martwe natury XX wieku (Marcel Duchamp "Underwood" - Ewa Kuryluk "Elokwencja niemych rzeczy", Miron Białoszewski "Szare eminencje zachwytu"). MIASTO. Miasto idealne (Jan Vermeer van Delft "Widok Delft" - Gustaw Herling-Grudziński "Perły Vermeera", Marcel Proust "W poszukiwaniu straconego czasu"); Brama na Starym Mieście (Aleksander Gierymski "Brama na Starym Mieście" - Stanisław Grochowiak "Brama na Starym Mieście (kopia obrazu Aleksandra Gierymskiego)"); Warszawa Gierymskiego i Prusa (Aleksander Gierymski "Powiśle", "Święto Trąbek I", "Piaskarze" - Bolesław Prus "Lalka"); Blichtr wielkomiejskiego pośpiechu (Umberto Boccioni "Ulica wkracza do domu" - Tadeusz Peiper "Ulica", "Punkt wyjścia"). PUNKT WYJŚCIA. Namalować malarstwo (Jan Vermeer van Delft "Alegoria malarstwa" - Jarosław Klejnocki "Vermeer maluje"); Obraz architektury - architektura obrazu (Aleksander Gierymski "Katedra w Amalfi" - Jarosław Iwaszkiewicz "Podróże do Włoch"); Muzykowanie na obrazie (Jan Vermeer van Delft "Lekcja muzyki" - Adam Zagajewski "Solidarność i samotność"); Zbójnickie tańcowanie (Zofia Stryjeńska "Zbójnickie ognisko" - Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Jak Janosik tańczył z cesarzową"). OPOWIEŚCI MITOLOGICZNE. O mężczyźnie, który został kwiatem (Caravaggio "Narcyz" - Zbigniew Herbert "Narcyz"); Agamemnon zasłania twarz. Ojciec, córka - rytualne zabójstwo (Pompejańska kopia obrazu przedstawiającego Ifigenię składaną a ofierze bogom - Eurypides "Ifigenia w Aulidzie"); Pojedynek herosów (Antonio Pollaiuolo "Herkules i Anteusz" - Zbigniew Herbert "Antajos"); Danae kusząca (Tycjan "Danae" - Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Danae Tycjana"); Apollo contra Marsjasz (Tycjan "Apollo i Marsjasz" - Zbigniew Herbert "Apollo i Marsjasz"); Rozpacz Orfeusza (Alexandre Séon "Lament Orfeusza" - Czesław Miłosz "Orfeusz i Eurydyka"). BIBLIA - SŁOWA I OBRAZY. Wieża Babel (Pieter Bruegel Starszy "Wieża Babel" - Wisława Szymborska "Na wieży Babel"); Jezus w domu Marty i Marii (Henryk Siemiradzki "Chrystus w domu Marty i Marii - Stefan Żeromski "Dzienniki"); Powrót syna marnotrawnego (Hieronim Bosch "Syn marnotrawny" - Tadeusz Różewicz "Syn marnotrawny (z obrazu Hieronima Boscha)"); Iluminacja (Caravaggio "Nawrócenie świętego Pawła" - Jarosław Iwaszkiewicz "Podróże do Włoch"); Wierny niewierny (Caravaggio "Niewierny Tomasz" - Zbigniew Herbert "Tomasz"); Zmartwychwstanie w blasku fleszy (Piero della Francesca "Zmartwychwstanie" - Adam Zagajewski "Senza flash"); Wstający z grobów! (Luca Signorelli "Wskrzeszenie zmarłych" - Jarosław Iwaszkiewicz "W Orvieto"); W dzień Sądu Ostatecznego (Hans Memling "Sąd Ostateczny" - Dante Alighieri "Boska Komedia"). OBRAZY POLSKIE. Przeciw krzyżackiej nawałnicy (Jan Matejko "BItwa pod Grunwaldem" - Henryk Sienkiewicz "Krzyżacy"): Słuchaj, Polaku! (Jan Matejko "Kazanie Skargi" - Piotr Skarga "O miłości ku ojczyźnie i o pierwszej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z nieżyczliwości ku ojczyźnie"); Sceny powstańcze (Artur Grottger "Żałobne wieści", "Bój" - Eliza Orzeszkowa "Nad Niemnem"); Wigilia na Syberii (Jacek Malczewski "Wigilia na Syberii" - Jacek Kaczmarski "Wigilia na Syberii"); Melancholia błędnego koła (Jacek Malczewski "Melancholia", "Błędne koło" - Stanisław Wyspiański "Wesele"); Modlitwa ruin (Bronisław Wojciech Linke "Modlitwa zamordowanych" - Maria Dąbrowska "Pielgrzymka do Warszawy"); Mknie czerwony autobus (Bronisław Wojciech Linke "Autobus" - Jacek Kaczmarski "Czerwony autobus"); Kolejka po szarość (Andrzej Wróblewski "Kolejka trwa" - Ernest Bryll [Za czym kolejka ta stoi?], Stanisław Barańczak "Pan tu nie stał").ŚMIERĆ. Przemijanie ciała, przemijanie świata (Hans Baldung "Trzy okresy w życiu kobiety i Śmierć" - Bułat Okudżawa "Piosenka o błękitnym baloniku"); Śmierć jaka jest, każdy widzi (Bernt Notke "Taniec śmierci" - Anonim "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią"). IMPRESJA. BIOGRAMY TWÓRCÓW. INDEKS MALARZY I ICH DZIEŁ. INDEKS PISARZY I ICH UTWORÓW.